NO TO RH BILL KITA MGA SURIGAONONS!

PILI SA KINABUHI, ISALIKWAY ANG RH BILL(Sulat Pastoral sa Hugpong sa mga Obispo nga Katoliko sa Pilipinas)

Binati namo nga mga Igsuon nga Pilipinhon:

Gipakabili sa Pangamhanan sa Nasod ang kahalangdon sa matag tawo ug naggarantiya kini og hingpit nga pagtahod sa mga katungod sa tawo (Art. II, Section 11). Nag-ila kini nga ang kinabuhi sa banay balaan ug ang Pangamhanan sa Nasod manalipod ug magpakusog sa banay isip magbuot nga batakan nga katukoran sa katilingban. Ingon man ang Pangamhanan manalipod sa inahan ug sa kinabuhi sa wala pa matawo gikan sa pagkapanamkon (Art. II, Section 12).

Ang Anaa sa Likod Niini

Nagsugod kami diha sa paggamit sa Konstitusyon sa Pilipinas. Kini among gihimo kay buot kami magsulat kaninyo pinasikad sa batakan nga mga gipangandoy ug gitinguha sa katawhan sa Pilipinas ug dili pinasikad nga pinatuyo sa mga gitudlo sa Pagtuo nga Katoliko.

Anaa kita sa kinasang-an sa mga dalan isip nasod. May daghang mga hulad kon version nga mga balaudnon, ang Reproductive Health Bill o sa gipalinisan nga pagngalan nga Responsible Parenthood Bill. Kining gisugyot nga balaudnon sa tanan nga hulad niini nagtawag kanato og moral nga pagpili: o sa kinabuhi o sa kamatayon ba hinuon.

Sa sinugdan pasalamatan namo ang kagamhanan paghatag kanamo og higayon pagpadayag sa among panglantaw diha sa mahigalaon nga panagsinultianay. Guol nga yano kini nga  nakapadayag unsa ka lagyo ang tagsatagsa namo ka mga gibarogan. Mao nga imbis magtukod og bakak nga mga paglaom, buot kami sa kasamtangan magpadayag nga tin-aw  unsa ang among gibatok ug unsa ang gibarogan.

Mga moral nga mga pagpili sa Kinasang-an sa Dalan — sa EDSA I ug sa Kasamtangan

Kawhaan ug lima ka tuig na karon kaming Katoliko nga mga Obispo nihimo og propetikanhon nga moral nga hukom sa politikanhon nga pagpangulo. Niadtong  propetikanhon nga pamahayag nitabang kami pagbukas sa pultahan ngadto sa EDSA I ug usa ka bentana ngadto sa kamatibuk-anon kon integridad nga politikanhon.

Karon niabot kita sa usa ka bag-o nga kinasang-an sa dalan sa  nasod ug maghimo og sama nga pagpili nga moral. Ang atong Pangulo midasig sa atong nasod sa singgit niya sa piniliay, “Kung walang corrupt walang mahirap.” Isip mga  nangulo sa relihiyon nagtuo kami may labaw ka dako nga matang sa korupsiyon,  ang moral nga korupsiyon nga mao ang matuod nga anaa sa gamot sa tanan nga korupsiyon. Sa kasamtangan nga isyu, moral nga kadunot ang mahimo sa walay paglantaw sa moral nga sangputanan sa RH Bill.

Kini mao ang gikauyonan namong tanan nga hiniusa namo nga paghukom: Hugot namo nga gisalikway ang RH Bill.

Mga Komun nga Gipanag-ambitan nga mga Bili sa Tawo ug sa Kultura–Duha ka Batakan nga Panukaran

Layo nga yano nga usa ka Katoliko nga isyu, ang RH Bill dako nga pagbatok sa matuod nga mga bili sa tawo ug sa mga bili sa kultura nga pilipinhon bahin sa kinabuhi sa tawo nga gimahal natong tanan sa dugay na nga panahon.

Sa yano nga pagsulti ang RH Bill wala magtahod sa pagbati nga moral nga anaa sa tunga sa mga kultura nga Pilipinhon. Bunga kini sa espiritu sa kalibotan, pangseglar, materialista nga espiritu nga naglantaw sa moralidad isip usa ka talaan sa mga pagtudlo nga gikan niini anaay mga kapilian nunot sa espiritu sa kapanahonan. Pipila gidawat, ang uban gidumili. Guol nga kita nagtan-aw sa igmat nga pagkatag niining latas-sa-kabag-ohan nga espiritu dinha sa kaugalingon nato nga katilingban nga Pilipinhon.

Ang posisyon namo lig-on nga nagbarog sa duha ka anaa sa tunga nga panukaran nga giambitan sa mga nanagtuo og Dios:

(1) Ang kinabuhi sa tawo ang pinakabalaan nga gasa nga gihatag ngadto sa tawo sa Dios, ang magmumugna sa kinabuhi. Pagbutang og dili kinaiyanhon nga babag aron  dili mamugna o mahimugso ang tawo tin-aw nga batok sa maong batakan nga kamatuoran sa kinabuhi sa tawo. Sa lapad nga gahom sa latas-sa-kabag-ohan nga espiritu diha sa kalibotan karon, gilantaw namo ang maong baruganan nga dili menos nga propetikanhon. Isip mga pangulo sa relihiyon kinahanglan amo nga ibaniog kining mao nga kamatuoran sa tanang kapanahonan sa walay kukahadlok.

(2) Ang mga ginikanan, paglihok uban sa Dios, mao ang nagpakatawo sa kalibotan og mga bata. Sila usab ang may nag-una ug dili mapabiyaan nga katungod ug katungdanan pagpahamtong kanila, pag-atiman kanila, ug pagtudlo kanila aron magtubo unta sila isip mga hamtong mga  tawo sumala sa kabubut-on sa Magmumugna.

Unsa ang Pinatuyo namo nga gitutol sa RH Bill

Mga nanagduso nag-ingon nga ang RH Bill nagpalambo og kahimsog sa pagpaanak. Sa RH Bill tin-aw nga sayop kini. Wala kini manalipod sa kahimsog sa balaan nga kinabuhi sa tawo nga nagsugudsugod pa o nagkahimugso na. Ang ngalan mismo nga “contraceptive” nagpadayag sa pagkabatok sa kinabuhi sa mga paagi nga giduso sa RH Bill. Kining dili kinaiyanhon nga mga paagi makapatay, o sa pagpugong nga mapabunga o sa aktuwal nga paggun-ob sa kinabuhi. Labot pa, mga siyentipiko nahibalo sa dugay na nga panahon nga mga kontraseptibo makacancer. Mga kontraseptibo makaangin sa kahimsog sa usa ka babaye.

Mga nanagduso nag-ingon usab nga magpakunhod ang RH Bill sa mga pagpakuha. Apan daghang siyentipiko nga pagdukiduki nagpangutana ngano nga sa makanunayon nga paggamit sa kontraseptibo usahay nagkadaghan hinuon ang  pagpakuha. Sa tinuod, ang mga kontraseptibo nagtanyag og bakak nga pagbati sa pagkaseguro nga tungod niini magpawagtang sa paglikay sa pangsekso. Mga siyentipiko nitala og daghan nga mga kaso sa pagkapakyas sa kontraseptibo. Niini gidangpan ang pagpakuha, buhat nga gihukman sa tanan nga mga relihiyon nga sala. “Safe Sex” aron pagkunhod sa pagkuha usa ka propaganda nga bakak.

Ang mga nanagduso nag-ingon nga nagpugong ang RH Bill sa pagkatay sa HIV/AIDS. Kini nagbatok sa daghan nga mga namatud-an sa siyensiya. Sa pipila ka mga nasod diin ang paggamit og kondom lapad nga gihimo, ang HIV/ AIDS nagpadayon pagkatag. Mga kondom naghatag og bakak nga kaseguro ug kusog nga nagdani sa tagsatagsa sa nagkadako nga buhat nga seksuwal, ug sa samang higayon nagpadako sa pagkamatakdan sa HIV/AIDS. Ang “Safe Sex” pagpugong sa HIV /AIDS bakak nga propaganda.

Mga nanagduso nag-ingon nga ang RH Bill magpagahom sa kababayen-an sa pag-angkon sa ilang lawas. Kini nunot sa latas-sa-kabag-ohan nga espiritu nga mga babaye adunay gahom sa ilang kaugalingon nga lawas sa walay pagdiktar sa bisan unsa nga relihiyon. Makapahisalaag nga “bag-o nga patuutuo”! Kay, sa katinuod, isip minugna sa Dios ang lawas gihatag kanato aron atimanon ug patubuon. Mga nanagdumala kita sa kaugalingon nato nga mga lawas ug kinahanglan sundon nato ang kabubut-on sa Dios bahin niini sumala sa gitudloan ug tarong nga konsiyensiya. Kini tin-aw nga kinahanglan linamdagan ug tinultolan sa relihiyuso ug moral nga pagtudlo nga gitanyag sa lainlaing mga tradisyon nga relihiyuso ug kulturanhon mahitungod sa batakan nga kahalangdon ug bili sa kinabuhi sa tawo.

Mga nanagduso nag-ingon nga gikinahanglan ang RH Bill pagsanta sa sobra nga lumulupyo ug pag-ikyas sa kakabos. Ang kaugalingon nato nga buhatan sa statistics nagmatuod nga sa Pilipinas may sobra ra nga panagpuyo sa mga kadakbayanan. Bisan sa mga pagsukwahi sa daghan nga nanagtuon sa ekonomiya, lantawon usab nato ang gikaplag sa daghan nga mga pundok sa gibantog nga mga nanagtuon sa ekonomiya, lakip sa gipsidunggan sa Nobel, nga nitino nga kamulupyohan dili  dugtong sa kakabos. Sa katinuod, daghang mga nanagtuon nga mga Pilipino niingon nga ang kamulupyohan dili hinungdan sa kakabos. Ang mga hinungdan niini mao ang may pagkasayop nga pagpangisip sa paglambo, sayop nga pagpatultol sa mga palisiya sa ekonomiya, kahangol, korupsiyon, walay kasamahan dinha sa katilingban, walay kaduolan nga tunghaan, kabos nga ekonomikanhon ug katilingbanon nga pangalagad, kabos nga katukoran dinha sa ubos nga mga dapit, ubp. Mga pundok sa kalibotan naghunahuna nga labaw sa 400 ka bilyon ka pesos mawala matag tuig tungod sa korupsiyon. Dili malikayan ang sangputanan niini: alang sa atong nasod sa pag-ikyas sa kakabos, atong tutokan ang matuod nga mga hinungdan sa kakabos ug dili ang kamulupyohan.

Ubos sa lamdag sa nasulat sa unahan, among ipadayag ang tin-aw namo nga mga pagtutol:

Supak kami sa walay paglantaw sa mga baruganan nga moral, nga mao ang kalig-oinan sa balaod, dinha sa mga pagtuki sa mga balaudnon nga gitinguha alang sa kaayohan alang sa tinagsa ug alang sa tanan.

Supak kami sa batok-sa-kinabuhi, batok-sa-pagpahimugso ug sa panglantaw nga sumpo-panamkon nga gilarawan sa media ug sa pipila ka mga gisugyot nga mga balaudnon.

Hugot kami nga nagsupak sa mga paningkamot pagpapaspas sa pagpalusot sa RH Bill.

Amo nga gitutol ang sa-tanan nga padulnganan sa RH Bill nga nagpaingon ngadto sa pagpuo sa kamulupyohan .

Amo nga gitutol ang paggamit sa panudlanan sa lungsod alang sa mga contraceptves ug sa sterilization.

Among gikondenar ang pinugos nga pagtudlo sa sekso nga magsangpot sa pagpalingkawas sa mga ginikanan sa nag-una nila nga papel pagtudlo sa mga anak, labi na sa natad sa kinabuhi – seksuwalidad – nga balaan nga gasa sa Dios.

Ang Amo nga Gibarogan

Niining mao nga butang mahitungod sa gisugyot nga mga RH Bills, mao kini ang hugot namo nga gibarogan:

Lawom kami nga nahingawa sa kahimtang sa daghan nga mga kabos, labi na sa mga nanag-antos nga kababayen-an, nga nanagpanglimbasog og labaw ka maayo nga kinabuhi ug nga kinahanglan nga manglangyaw, o managduol og panginabuhi nga dili kaayo maayo.

Kami laban-sa-kinabuhi. Kinahanglan atong panalipdan ang kinabuhi sa tawo gikan sa pagkapanamkon o pagkapabunga ngadto sa kinaiyanhon nga pagkatapos niini.

Nanagtuo kami sa maakuhon ug kinaiyanhon nga pagregla sa pagpanganak pinaagi sa Natural Family Planningnga alang niini gikinahanglan ang paglambo sa maayong pamatasan nga naglambigit of sakripisyo, disiplina ug pagtahod sa kahalangdon sa kapikas.

Nanagtuo kami nga mga tigdumala lamang kita sa ato nga kaugalingon nga mga lawas. Ang mga kaakohan sa atong kaugalingon nga mga lawas kinahanglan magsunod sa kabubut-on sa Dios nga namulong pinaagi sa konsiyensiya.

Among gihuptan nga bahin sa mga pagpili nga dugtong sa RH Bill, ang tanlag kinahangalan giumol ug labaw sa tanan gitultolan pinaagi sa gitudlo sa pagtuo sa matag usa.

Nagtuo kami sa kagawasan sa relihiyon ug sa katungod sa pagtutol sa konsiyensiya sa mga butang nga supak sa pagtuo sa matag usa. Ang mga paghukom ug pagsilot nga anaa sa gisugyot nga RH Bill usa ka dugang nga katarongan alang kanamo sa amo nga pagsupak niini.

Ang amo nga mga Panawagan

Isip mga pangulo sa relihiyon lawom nga maampuon namo nga gianinaw kining mao nga nagsilaob nga isyu. Hiniusa namo nga gihimo kining mao nga hukom nga moral – pagsalikway sa himuunon sa RH ug pagpili sa kinabuhi.

1. Nanawagan kami sa batakan nga pagpabalhin sa mga panglantaw ug pamuhatbuhat bahin sa tanan nga kinabuhi sa tawo labi na sa labaw mga walay makapanalipod kanila,  ang kinabuhi nga gisugdan pagmugna o pagpanamkon. Ang kabarato sa kinabuhi sa tawo nga gihuptan sa daghan habog nga kadaot sa nasod nato nga relihiyuso.

2. Nanawagan kami sa mga magbabalaod paglantaw sa RH Bill ubos sa lamdag sa hinatag sa Dios nga kahalangdon ug bili sa kinabuhi sa tawo ug, sa ingon, sa hingpit nga pagbiya niini isip batok sa atong mga gipangandoy ug gitinguha. Nagpasalamat kami sa mga magbabalaod nga nagpasiugda og mga balaudnon pagpanalipod sa kinabuhi sa tawo gikan sa pagkapanamkon ug nag-awhag kami sa tanan nga uban mga magbabalaod pagkuyog kanila.

3. Gipasalamatan namo ang daghan mga laygo sa tibuok nasod, ug partikular sa nanagtahan nga mga pundok nga nagpabati sa ilang tingog sa Kongreso, pagpanalipod ug pagpalambo sa atong mga gibarogan. Kami nanawagan sa uban nga mga laygo ug mga nanaghupot og lain nga mga relihiyon pag-unong sa panglihok pagsalipod ug paglambo sa giambitan nato nga mga gipangandoy  ug mga gitinguha.

4. Nanawagan kami sa atong pangamhanan pagtutok nga masangputon sa matuod nga mga hinungdan sa kakabos sama sa korupsiyon, walay pangalagad sa katilingban ug sa ekonomiya, walay pagpahimulos sa tunghaan ug mga benepisyo sa kalamboan, walay panagsama sa katilingaban.

5. Nanawagan kami sa pagtukod og dugang mga ospital ug klinika sa kabukiran ug kaumahan, pagpadala og mga mag-atiman sa kahimsog, pagtukod og dugang nga mga tunghaan, ang pagpaanaa og dugang nga tabang sa mga kabos alang sa pagpatungha, ug pagtukod og dugang ug labaw ka maayo nga mga katukoran dinha sa ubos nga mga dapit nga gikinahanglan alang sa kalamboan.

6. Amo giusab ang hagit nga propetikanhon nga gilitok 25 ka tuig na karon sa EDSA I ug nagtawag sa tanan nga maayo og kabubut-on nga nag-ambit sa among gibarogan: “…hiniusa kita nga mag-ampo, hiniusa nga magsabutsabot, hiniusa nga maghukom, sa kanunay aron ang kamatuoran maanaa” sa mga hadla sa kinabuhi sa tawo ug sa gipanag-ambitan nato nga mga bili nga tawhanon ug kulturanhon.

Among gitugyan ang among mga paningkamot batok sa RH Bill (or the Responsible Parenthood bill – its new name) ngadto sa makagagahom ug mahigmaon nga Dios diin naggikan ug asa nagpaingon ang tanan nga kinabuhi.

Sa ngalan sa Catholic Bishops’ Conference of the Philippines

+NEREO P. ODCHIMAR, D.D.
Obispo sa Tandag
Presidente, CBCPEnero 30, 2011